H Αδελφότητα Κάτω Ξεχώρου Θεσπρωτίας ο Προφήτης Ηλίας συμπληρώνει εφέτος τα εξήντα χρόνια από την ίδρυσή της (1960 – 2020). Με την ευκαιρία αυτή ο Παύλος Αθ. Μπέλλος, ιδρυτικό μέλος και διατελέσας επί 14 χρόνια Πρόεδρος, γράφει όσα θυμάται για την ίδρυση και την εξηντάχρονη πορεία της.
“Αγαπητά μας παιδιά, νέες και νέοι, εσείς που πήρατε την σκυτάλη της Αδελφότητας τα τελευταία χρόνια από τους μεγαλύτερους, αποφάσισα μια και είμαι από τους λίγους εναπομείναντες από τα ιδρυτικά μέλη και μεγάλος σε ηλικία να σας ενημερώσω για το πως και πότε ιδρύθηκε καθώς και λίγα λόγια για την πορεία των εξήντα χρόνων, που πρέπει να γιορτάσουμε φέτος. Πριν ξεκινήσω θα ήθελα να αναφέρω ότι αν ξεχάσω κάποιο άτομο ή κάποιες λεπτομέρειες, ζητώ συγγνώμη εκ των προτέρων και σας διαβεβαιώνω ότι αυτό δεν γίνεται από πρόθεση.
Η ιδέα της ίδρυσης προήλθε από τους μεγαλύτερους οι οποίοι το σκέφτονταν ένα χρόνο πριν και βέβαια συνεπικουρούμενη και από εμάς τους πολύ λίγους νέους που υπήρχαμε τότε στην Αθήνα. Μείναμε λίγοι διότι μέσα στα επόμενα χρόνια άρχισε η μετανάστευση για Γερμανία, Βέλγιο και Καναδά. Μπροστάρηδες ήταν ο Ιωάννης Μπέλλος και ο Μιχάλης Παππάς από την Λιάσανη με την σύζυγό του Ευγενία, η οποία ήταν και η μόνη γυναίκα που ακολουθούσε τους άντρες εκείνη την δύσκολη εποχή για τις γυναίκες. Ηταν και κάποιοι ακόμη των οποίων τα ονόματα θα αναφέρω παρακάτω. Μαζί με αυτούς ενεργό και δραστήριο ρόλο έπαιξα κι εγώ γιατί ήμουν κοντά στην Αδελφότητα των Φατηριωτών και θεωρούσα ότι κι εμείς μπορούσαμε να οργανώσουμε την δική μας Αδελφότητα.
Αποφασίστηκε λοιπόν και πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση που ήταν και η επιθυμία όλων των χωριανών. Μαζευτήκαμε μία Κυριακή στις αρχές του 1960 σε ένα μικρό καφενεδάκι στην οδό Κολωνού στο Μεταξουργείο. Ο κόσμος ενημερώθηκε σπίτι – σπίτι γιατί τηλέφωνα δεν υπήρχαν.
Απ’όσο θυμάμαι παρόντες ήταν οι: Ιωάννης Μπέλλος, Μιχάλης Παππάς, Ευγενία Παππά, Σωτήρης Παππάς, Γεώργιος Μπέλλος, Βασίλειος Μπέλλος, Παύλος Μπέλλος, Ηλίας Αθ. Μπέλλος, Ηλίας Ιωαν. Μπέλλος, Ηλίας Μπούρμπος, Σωτήριος Μπούρμπος, Πέτρος Νάστος, Νικόλας Μπούρμπος, Γρηγόρης Σκόδρας, Ελευθέριος Σκόδρας, Λάζαρος Σκόδρας, Σωτήρης Σκόδρας, Παντελής Σκόδρας, Παύλος Νάστος, Κων/νος Γκρέμος και Ευάγγελος Γκρέμος. Εκεί αποφασίσαμε να βγάλουμε μία επταμελή επιτροπή. Πρόεδρος ορίστηκε ο Ιωάννης Μπέλλος, Αντιπρόεδρος ο Μιχάλης Παππάς, Γ. Γραμματέας ο Βασίλης Μπέλλος, Ταμίας η Ευγενία Παππά, μέλη, οι Λάζαρος και Γρηγόρης Σκόδρας κι εγώ από τους νέους ορίστηκα ως υπεύθυνος για την ενημέρωση και άλλων συγχωριανών ώστε να έρθουν να υπογράψουν για το καταστατικό. Την ημέρα εκείνη δώσαμε τα πρώτα χρήματα για τον δικηγόρο που θα έβγαζε το καταστατικό και δόθηκε και ο τίτλος της Αδελφότητας έπειτα από πρόταση του Μιχάλη Παππά και κατόπιν συννενοήσεως και με τους μεγαλύτερους. Η απόφαση ήταν ομόφωνη και η ονομασία ήταν “Αδελφότητα Κάτω Ξεχωριτών Φιλιατών Θεσπρωτίας, ο Προφήτης Ηλίας” γιατί η εκκλησία του Προφήτη Ηλία ήταν στο κέντρο του χωριού. Σε λίγο καιρό πήραμε και το καταστατικό με τα ιδρυτικά μέλη το οποίο το είχα εγώ και το παρέδωσα στον Πρόεδρο Φώτη Μπούρμπο και ελπίζω να μην χάθηκε όπως χάθηκε το πρώτο βιβλίο πρακτικών του Διοικητικού Συμβουλίου. Κάνω έκκληση σε όλους τους Προέδρους που πέρασαν αν κάποιος το έχει να το παραδόσει στην Αδελφότητα γιατί το καταστατικό και το βιβλίο είναι κειμήλια.
Στην πρώτη Γενική Συνέλευση εκλέχτηκε και το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο. Δια βοής πρώτος πρόεδρος για έξι μήνες (η θητεία ήταν μονοετής) ο Ιωάννης Μπέλλος. Στην συνέχεια δεύτερος Πρόεδρος ο Μιχάλης Παππάς, τρίτος ο Παναγιώτης Μπούτζης (επί προεδρίας του έγινε και η πρώτη εκδήλωση – χορός) και ακολούθησαν Γρηγόρης Σκόδρας, Παύλος Μπέλλος, Ιωάννης Μπούτζης, Γρηγόρης Μπούρμπος, Αριστείδης Παππάς, Σπυρίδων Ευαγ. Μπέλλος, Μηνάς Μπούρμπος, Σπυρίδων Μίγκος, Ηλίας Κούμπουλης, Σταύρος Β. Νάστος, Κωνσταντίνα Γκρέμου, Δημήτριος Σκόδρας, Κλεοπάτρα Σκόδρα, Σωτήρης Παππάς, Φώτης Μπούρμπος και ο εν ενεργεία Πρόεδρος Παύλος Μπούρμπος. Τα ονόματα των παλαιών Προέδρων δεν είναι με χρονολογική σειρά, είναι όπως τα θυμάμαι.
Η Αδελφότητα ιδρύθηκε με σκοπό την γνωριμία και την σύσφιγξη των σχέσεων μεταξύ των χωριανών αλλά παράλληλα είχε ιερό και φιλανθρωπικό σκοπό δηλαδή την οικονομική ενίσχυση του χωριού. Όλοι οι Πρόεδροι και τα Δ.Σ. βοηθούσαμε όσο μπορούσαμε, ανάλογα πάντα με τα οικονομικά. Βοηθούσαμε όλες τις εκκλησίες και όπου αλλού είχαμε την δυνατότητα.
Το ίδιο έκανα κι εγώ στα 14 χρόνια (όχι συνεχόμενα) που υπηρέτησα ως Πρόεδρος παρά τα προβλήματα που είχαμε λόγω των συνοικισμών. Πάνω και πρώτα απ΄ όλα κράτησα ενωμένη την Αδελφότητα παρά τις αλεπάλληλες πιέσεις που δεχόμουν από τους Λαμποβιστρινούς για να την χωρίσω όπως έγινε σε άλλες Αδελφότητες. Μαζί με τα εκάστοτε Δ.Σ. και τους άξιους συνεργάτες μου, κάναμε αρκετά έργα στο χωριό. Με ενέργειές μας ερχόταν λεωφορείο και εξυπηρετούσε το χωριό και κάναμε και δύο υπόστεγα για να λειτουργούν ως στεγασμένες στάσεις. Το ένα στην Πλάκα και το άλλο εκεί που ήταν το παλαιό δημοτικό σχολείο της Λαμποβίστρας πριν δημιουργηθεί το καινούργιο το 1933. Συντρέξαμε με διάφορα έργα τις εκκλησίες της Παναγίας, του Αγ. Γεωργίου και αντικαταστήσαμε το παλαιό εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία με νέο το 1963. Σκεπάσαμε με στέγη την εκκλησία των Αγ. Κων/νου και Ελένης που ήταν ασκέπαστη 15 χρόνια περίπου λόγω διένεξης. Ο Αγ. Αθανάσιος κατασκευάστηκε εκ θεμελίων με χρήματα της Αδελφότητας, με χρήματα των κατοίκων των Σοκολακάτικων αλλά και με εράνους. Ενισχύαμε με χρήματα, τρόφιμα για τα συσσίτια των παιδιών αλλά και γραφική ύλη τα τρία σχολεία του χωριού μας. Χριστούγεννα και Πάσχα βοηθούσαμε τους φτωχούς γέροντες.
Ένα από τα σπουδαία έργα που έγιναν στο χωριό ήταν και η διάνοιξη του δρόμου προς Προφήτη Ηλία. Θυμάμαι ήταν το 1972 και ο Πρόεδρος Γρηγόρης Μπούρμπος μας διάβασε στην Γενική Συνέλευση μία επιστολή που ήρθε από το χωριό και συγκεκριμένα από τον αείμνηστο Ηλία Γκρέμο που ήταν τότε αγροφύλακας του χωριού μας. Επειδή υπήρχε μία μπουλντόζα στο χωριό ζητούσε από την Αδελφότητα να βοηθήσει οικονομικά ώστε να κάνουμε διάνοιξη δρόμου προς Προφήτη Ηλία. Το κόστος ήταν 23.000 δραχμές και η Αδελφότητα είχε προγραμματίσει άλλα έργα και δεν είχε άλλα χρήματα. Τότε εγώ αλλά και άλλοι πολλοί είπαμε να κάνουμε έρανο γιατί ήταν μία καλή ευκαιρία να γίνει ο δρόμος καθώς στο παραδοσιακό πανηγύρι του Αη Λια πηγαίναμε με τα πόδια μέσα από στενά μονοπάτια. Εκείνη την εποχή όμως λόγω χούντας οι έρανοι απαγορεύονταν και όποιος παρέβαινε το νόμο πήγαινε φυλακή. Κάποιος λοιπόν συγχωριανός που δεν ζει πια αντέδρασε και απείλησε ότι θα καταγγείλει το Δ.Σ. το οποίο και φοβήθηκε να κάνει τον έρανο. Τότε εγώ πήρα την πρωτοβουλία και το ρίσκο και προσφέρθηκα να κάνω τον έρανο, ζητώντας να με ακολουθήσουν άλλα δύο άτομα. Μαζί με τον συγχωρεμένο Πέτρο Νάστο και τον Μηνά Νάστο πραγματοποιήσαμε τον έρανο Κυριακή και Τετάρτη και μαζέψαμε 17.800 δρχ. Τα στείλαμε με τηλεγραφική επιταγή και μαζεύτηκαν και άλλες 5.000 στο χωριό κι έτσι έγινε το έργο και γινόταν έως πριν λίγα χρόνια από την Αδελφότητα ένα από τα καλύτερα πανηγύρια. Τώρα γίνεται από τον δραστήριο Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού μας με δωρεάν παραδοσιακό γιαχνί και μάγειρας, ποιός άλλος? Πάντα ο Μήτση Πέτρος ο ΜΕΓΑΛΟΣ.
Πρέπει να πω ότι όλοι οι Πρόεδροι και τα Δ.Σ. που πέρασαν είχαν το ίδιο σκεπτικό δηλαδή την αγάπη, την προσφορά και την δημιουργία στο χωριό. Ολα αυτά και πολλά άλλα έργα έγιναν με πολλές δυσκολίες και μεγάλο κόπο. Τις χοροεσπερίδες τις κάναμε με πολύ ξένο κόσμο από άλλες Αδελφότητες γύρω χωριών με τις οποίες είχαμε καλή συνεργασία. Ετσι μαζεύαμε σε κάθε εκδήλωση 400 – 500 άτομα και συγκεντρώναμε αρκετά χρήματα ώστε να μπορούμε να συνεισφέρουμε με έργα στο αγαπημένο μας χωριό.
Τα τελευταία χρόνια η Αδελφότητα δεν πήγαινε καλά και είχε χάσει την δραστηριότητα αλλά και την ταυτότητά της καθώς είχαν χαθεί οι σκοποί για τους οποίους ιδρύθηκε. Ευτυχώς όμως ξυπνήσαμε λίγο πριν διαλυθούμε και εκλέχτηκε ένα νέο Δ.Σ. πολύ δραστήριο, δυναμικό και ορεξάτο για δουλειά. Απαρτίζεται από νέα παιδιά κι αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρο. Γρήγορα δικαίωσαν την εκλογή τους πραγματοποιώντας μία θαυμάσια εκδήλωση καλά οργανωμένη και επιτυχημένη που μας θύμισε τις παλιές καλές εποχές. Μπράβο, θερμά συγχαρητήρια σε σας
κε Πρόεδρε και στους συνεργάτες σας που είναι ο ένας καλύτερος από τον άλλον. Εγώ θέλω να σας ευχαριστήσω για ό,τι κάνετε για το χωριό και είμαι σίγουρος ότι έτσι θα συνεχίσετε και στο μέλλον για να φέρετε τον κόσμο πίσω στην Αδελφότητα. Η αίθουσα που τόσο κουράστηκαν όλα τα Δ.Σ. αλλά και τα μέλη για να την δημιουργήσουν, υπάρχει. Αξιοποιήστε την ώστε να γίνει το στέκι και η φωλιά των Κάτω Ξεχωριτών μικρών και μεγάλων.
Αυτά τα λίγα γράφω για να μάθουν οι νεότεροι και να θυμηθούν οι γεροντότεροι την ιστορία της Αδελφότητας από το 1960 έως και σήμερα 23/7/2020.”
ΠΑΥΛΟΣ ΑΘ. ΜΠΕΛΛΟΣ
ΚΑΤΩ ΞΕΧΩΡΟ 23/7/2020